برنامه نویسی چیست ؟

در پاسخ به اینکه برنامه نویسی چیست، باید پرسش­های فراوانی را پاسخ بدهیم، در ادامه برررسی کردیم که برنامه نویسی چیست و اصلاً چرا به وجود آمده است به عبارت دیگر کاربرد برنامه نویسی چیست، انواع برنامه نویسی چیست و چرا باید برنامه نویسی کنیم و چگونه می­توانیم برنامه نویس شویم.

شمایی که این مقاله رو می­خونید، شاید از برنامه نویسی بدونید، شایدم هیچ پیش زمینه ای نداشته باشید، ممکنه تحت تأثیر رسانه ها، تصور کنید که برنامه نویسی کاری خارق العاده و عجیب ­و غریبه که یه آدم غیرعادی می­تونه انجامش بده، در حالی که اصلاً اینطور نیست. در این مقاله به پاسخ به این پرسش می­پردازیم. که برنامه نویسی چیست.
 

برنامه نویسی به زبان ساده یعنی برنامه ای بنویسیم و با ماشین(لپ تاپ، کامپیوتر و ...) ارتباط بگیریم و به این ترتیب با ارتباط با سیستم کارهامون رو انجام بدیم. یک برنامه نویس ممکنه بتونه یک سایت طراحی کنه، یک اپلیکیشن موبایلی بسازه یا یه پلتفرم هوش مصنوعی طراحی کنه و ...، هرکدام از اینها نیازمند تسلط برنامه نویس به تکنولوژی ها و زبان­های برنامه نویسی خاصی هست که بستگی به توانایی های برنامه نویس و انتخاب هاش داره. به طور کلی می­تونیم بگیم برنامه نویسی یعنی توانایی کار با یک زبان برنامه نویسی، بنابراین به کسی که حداقل بر یک زبان برنامه نویسی تسلط داشته باشد و بتواند با آن کار کند، برنامه نویس می­گوییم.

 

تفاوت کدنویسی و برنامه نویسی 

یک زبان برنامه نویسی، ابزاری برای ارتباط با کامپیوتر و دستور دادن به آن می­باشد. یک زبان برنامه نویسی باید دارای ویژگی های زیر باشد:

• مجموعه ای از قوانین: زبان باید از قوانین و ساختار مشخصی پیروی کند تا کامپیوتر بتواند آن را بفهمد.

• واژگان: زبان باید از کلمات کلیدی، کنشگرها و سایر عناصر برای نوشتن دستورات استفاده کند.

• نحو: زبان باید قوانینی برای ترکیب کلمات کلیدی و کنشگرها به منظور ایجاد جملات و دستورات صحیح داشته باشد.

• معنی: هر جمله و دستوری در زبان باید معنای مشخصی داشته باشد که توسط کامپیوتر قابل فهم باشد.

• توانایی بیان: زبان باید قادر به بیان طیف وسیعی از دستورات و وظایف باشد.

بنابراین نمی توانیم به هرچیزی که به شکل کدهای خوانا و یا ناخوانا می­بینیم زبان برنامه نویسی بگوییم، به کسی که توانایی نوشتن کد را داشته باشد، کدنویس می گویند. و نوشتن کد به زبان­ها و با ابزارهایی که ویژگی­های بالا را ندارند، کدنویسی به حساب می­آید و برنامه نویسی نیست. 

برنامه نویسی چیست ؟ نوشتن دستورات با معنی 

برنامه نویسی نوشتن مجموعه دستوراتی با معنی است که ممکن است شامل بگیری مجموعه ای از شروط و توابع باشد که برای انجام هدف خاصی طراحی شده­اند، این هدف ممکن است ایجاد یک پلتفرم یا سامانه(system)، تغییر یک پلتفرم، تجزیه و تحلیل داده ها، بکارگیری ربات­ها، ایجاد سرگرمی، اتوماسیون و ... باشد.

انواع زبان­های برنامه نویسی 

تا به اینجا فهمیدیم که برنامه نویسی بدون وجود یک زبان برنامه نویسی ممکن نیست، همچنین کد نویسی با برنامه نویسی ممکن است اشتباه گرفته شود، ولی این دو با یکدیگر تفاوت دارند. حال به توضیح بیشتر درباره زبان­های برنامه نویسی می­پردازیم، از آنجایی زبان برنامه نویسی پلی برای ارتباط با سیستم و زبانی بین زبان انسان و زبان ماشین می­باشد، زبان­های برنامه نویسی را به دسته های سطح بالا و سطح پایین دسته بندی می­کنند، هرچه زبان برنامه نویسی سطح بالاتر باشد به زبان انسان نزدیکتر می­باشد و البته منظورمان زبان بین المللی یعنی انگلیسی می­باشد، امروزه زبان برنامه نویسی پایتون یکی از سطح بالاترین زبان­های برنامه نویسی به شمار می رود، زبان برنامه نویسی سی شارپ، سی پلاس پلاس، جاوا اسکریپت و ... نیز نمونه هایی از زبان­های سطح بالا به شمار می­روند، درحالی که زبان­هایی مانند زبان سی، جاوا، اسمبلی و ... زبان­هایی هستند که سطح پایین به شمار می­روند. البته برخی از زبان­ها را به دسته بندی دیگری مانند سطح میانی نیز نسبت می­دهند.

برنامه نویسی چیست ؟ راه ارتباط با ماشین­ها

 در اینجا منظورمان از ماشین، به انگلیسی machine ، سیستم های دیجیتالی می­باشند که قابل برنامه نویسی هستند، برنامه نویسی محدود به کامپیوتر نمی­شود و برای نمونه ممکن است یک ربات یا ماشین صنعتی داشته باشیم که قابل برنامه نویسی باشد، ما می­توانیم با برنامه نویسی با ماشین ارتباط بگیریم و درخواستمان را به صورت مستقیم به کامپیوتر بگوییم، کامپیوتر دستورات ما را به صورت دقیق اجرا می­کند و منتظر دریافت دستورات بعدی می­شود. برای نمونه ماشین حسابی که در تلفن همراه یا لپ تاپ شما قرار دارد یک برنامه است که برنامه نویسی شده تا دستورات و علائم ریاضی را از شما دریافت کند و نتیجه را نمایش دهد، همچنین یک برنامه مسیریاب موظف تا مبدأ و مقصد را از کاربر دریافت کند و مسیر را محاسبه کرده و نمایش دهد، یا یک دستگاه صنعتی برنامه نویسی شده تا وسایلی را از نظر سلامت بررسی کند و در صورت سالم بودن آنها را به شکل خاصی بسته بندی کند، همچنین وب سایت رباتیک تهران برنامه نویسی شده تا محتوایی را که در حال خواندن آن می­باشید به شما نمایش دهد، همگی اینها نمونه­هایی از کاربردهای برنامه نویسی در زمینه­های گوناگون می­باشند. 

برنامه نویسی چیست ؟ یک شغل بین المللی

کدنویسی و برنامه نویسی شغلی بین المللی می­باشد، البته اینکه شما بتوانید در این زمینه درآمد کسب کنید، بستگی به توانایی و مهارت شما دارد و البته این کافی نمی­باشد و برای کسب درآمد یک برنامه نویس باید، دانش کسب و کار و تجربه نیز کسب کند، برای نمونه پس از یادگیری برنامه نویسی می­توانید یک دوره کارآموزی بگذرانید و سپس وارد بازار کار شوید، شما ممکن است به عنوان یک برنامه نویس بخواهید در یک شرکت مشغول به کار بشوید، همچنین ممکن است بخواهید به عنوان یک فریلنسر دورکاری کنید، باید بیافزاییم که کسب درآمد دلاری از طریق برنامه نویسی نیز ممکن می­باشد، البته برای این منظور در کنار مهارت باید کارهای دیگری هم انجام بدهید تا بتوانید به درآمد دلاری برسید.

زبان ماشین چیست ؟

 ماشین های دیجیتالی از پردازنده هایی ساخته شده­­اند که این پردازنده ­ها، اعداد باینری(binary) یا مجموعه­ای از اعداد یک و صفر را درک می­کنند، به زبان باینری، زبان ماشین نیز می­گوییم که درک آن برای انسان بسیار سخت است، بنابراین در پاسخ به اینکه برنامه نویسی چیست باید بگوییم زبان­های برنامه نویسی به وجود آمده­اند، امروزه تعداد زیادی زبان برنامه نویسی داریم که هرکدام برای کاری طراحی شده­اند و برخی از آنان چند منظوره می­باشند و به نوعی مانند آچار فرانسه در جعبه ابزار ما هستند. برای نمونه زبان برنامه نویسی php به منظور طراحی بک­اند سایت ساخته شده و در موارد دیگر کاربرد چندانی ندارد. 

زبان­های برنامه نویسی پرکاربرد

تا کنون متوجه شده­ایم که برنامه نویسی چیست، همچنین به این اشاره کردیم که یک زبان برنامه نویسی یک ابزار است. بنابراین برای انجام کار مناسب باید ابزار متناسب با آن کار انتخاب گردد، برای زیر و رو کردن خاک از بیل و برای سوراخ کردن دیوار از دریل بهره می­گیریم. در میان زبان­های برنامه نویسی چندی از آنها پرکاربردتر و محبوب تر می­باشند.

 در اینجا به آن­ها اشاره می­کنیم و توضیحی از هرکدام می­دهیم:

1. زبان php :  پی اچ پی، یک زبان برنامه نویسی پرکاربرد در زمینه بک­اند سایت می­باشد.

2. زبان c++ :   سی پلاس پلاس، یک زبان چند منظوره می­باشد، از کاربردهای آن می­توانیم به توسعه نرم افزار ویندوز، برنامه نویسی میکروکنترلرها، بازی سازی و اتوماسیون اشاره کنیم و ...

3.  زبان R  : این زبان برنامه نویسی در زمینه هوش مصنوعی و علم داده کاربرد دارد.

4. زبان java  : این زبان در زمینه توسعه نرم افزار برای موبایل و کامپیوتر کاربرد دارد، همچنین در زمینه بک­اند سایت نیز می­توان آنرا به کار برد....

5. زبان C# :  سی شارپ یک زبان برنامه نویسی چند منظوره می­باشد که در توسعه نرم افزار ویندوز، توسعه بازی، اتوماسیون و بک­اند سایت کاربرد دارد، این زبان فریم­ورک قدرتمند .net را برای توسعه وبسایت ارائه داده ­است.

6. زبان  JavaScript :  این یک زبان چندمنظوره می­باشد که به طور گسترده در زمینه اینترنت کاربرد دارد، این زبان برنامه نویسی برای فرانت اند و بک اند سایت، توسعه نرم افزار اندروید و IOS ، اتوماسیون و ... به کار می­رود.

7. زبان go  :  یک زبان برنامه نویسی نسبتاً نوظهور که به نام golang نیز شناخته می­شود، این زبان توسط گوگل ارائه شده و کاربردهای گوناگونی دارد، از کاربردهای آن در زمینه بک­اند سایت می­باشد و مزیتش سرعت بسیار بالای آن در اجرا می­باشد. 

اینها تنها بخشی از کاربردهای چند زبان شناخته شده می­باشند، زبان­های شناخته شده دیگری همچون dart ، اسمبلی ، ruby ، lua   نیز وجود دارند و البته بسیار زبان­های دیگری که کمتر شناخته شده می­باشند و گفتمان درباره همه آنها در این مقاله نمی­گنجد. همچنین یکی از محبوب­ترین زبان­های برنامه نویسی روز زبان python است که در ادامه بیشتر به آن می­پردازیم.

 

زبان برنامه نویسی پایتون چیست ؟

 این زبان برنامه نویسی، همانطور که پیشتر گفته شد چندمنظوره می­باشد، از کاربردهای پایتون می­توانیم به هوش مصنوعی و داده­کاوی یا علم داده اشاره کنیم، این زبان برنامه نویسی به جرأت قوی ترین و بهترین زبان برنامه­ نویسی در این زمینه­ها می­باشد، از دیگر کاربردهای پایتون، اتوماسیون و ساخت برنامه­های کاربردی بدون رابط کاربری خاص می­باشد. البته پایتون برای ساخت رابط کاربری کتابخانه ­هایی دارد، ولی در زمینه های گرافیکی آنچنان قدرتمند به شمار نمی رود، این زبان برنامه نویسی در زمینه سیستم های جغرافیایی (GIS)  نیز کاربرد دارد. از دیگر کاربردهای پایتون توسعه وب می­باشد و از آن برای ساخت API و بک اند سایت و اپلیکیشن بهره می­گیریم. 

با پایتون می­توان بازی هم توسعه داد، البته در زمینه توسعه بازی خیلی قدرتمند نیست، نوعی بازی های داستانی نیز با زبان پایتون توسط کتابخانه renpy ارائه می­گردد. همانطور که می­بینید این زبان­ برنامه نویسی توانایی های گسترده­ای دارد و البته بازهم اگر بخواهید این زبان را انتخاب کنید باید ببینید کاربردهایش مناسب کار شما می­باشد یا خیر، برای نمونه اگر می­خواهید به طور جدی بازی سازی کنید و یا میخواهید در زمینه فرانت اند و ساخت ظاهر سایت، اپلیکیشن و ... فعالیت کنید، پایتون انتخاب مناسبی نیست.

برنامه نویسی چیست و چگونه برنامه نویسی را شروع کنیم ؟

برای شروع برنامه نویسی نیاز به یادگیری یک زبان برنامه نویسی می­باشد، از نظر بسیاری از صاحب نظران، زبان سی و یا c++ برای آغاز یادگیری برنامه نویسی مناسب می­باشد و برخی بر این باورند که پایتون انتخاب مناسبی برای شروع می­باشد، برنامه نویسی منطقی دارد و الگوریتم­ هایی که در بسیاری از زبان­های برنامه نویسی مانند هم و گاهی یکی می­باشند. بنابراین با هر زبانی شروع کنید خوب است و در ادامه می­توانید زبان خود را تغییر دهید، باز هم بسته به خواست شما ، هدفتان و نیازهای شما همچنین با توجه نظر شخصی و علاقه خودتون می­توانید این انتخاب را انجام دهید. شما می­توانید آموزش برنامه نویسی را از منابع رایگان و پولی به زبان فارسی و یا انگلیسی دریافت کنید، این آموزش­ها ممکن است حضوری و یا غیرحضوری باشند.

 

برای شروع برنامه نویسی اگر یک سیستم ساده داشته باشید، همین کافی است، اگر تسلط خوبی بر کامپیوتر داشته باشید و توانایی تایپ سریع(ده انگشتی) را داشته باشد، بهتر هم می­شود، و البته اگر این توانایی ها را ندارید، همینکه بتوانید با لپ تاپ یا کامپیوتر کارهای ساده انجام بدهید، کافی است، مقداری درک ریاضی و دانستن چهار عمل اصلی نیز لازم می­باشد.

 

 در ادامه بستگی به اینکه در چه زمینه ای قدم می­گذارید ممکن است نیاز باشد چیزهای دیگری نیز یاد بگیرید برای نمونه اگر بخواهید وارد زمینه هوش مصنوعی بشوید مقداری ریاضیات مخصوص، همچون جبر خطی، و آمار و احتمال نیاز است که بدانید، در حالی که اگر بخواهید وبسایت توسعه دهید نیازی به دانستن اینها نیست.

برنامه نویسی چی نیست ؟

پرسش اولیه را برعکس کردیم تا مطمئن شویم برنامه نویسی چیست، برنامه نویسی شغلی آسان و پردرآمد، کار بدون زحمت، شغل خیلی سخت، کاری که فقط افراد با هوش خیلی بالا می­توانند انجام دهند، کاری جانبی، زبان ماشین، دانستن سایر دانش­های کامپیوتر و ... نیست، هر کدنویسی و تکنولوژی برنامه نویسی به شمار نمی­رود، برای نمونه html- css زبان برنامه نویسی نیستند و کسی که بر فقط بر اینها تسلط داشته باشد، صرفاً یک کدنویس مسلط بر این تکنولوژی ها که در فرانت اند سایت کاربرد فراوان دارند می­باشد و نه یک برنامه نویس.  برنامه نویسی صرفاً آنچه که تعریف شد می­باشد  و برای برنامه نویس شدن می­بایست تلاش کرد، این شغل ممکن است درآمدی کم، متوسط و یا زیاد داشته باشد و این کاملاً به عملکرد شما بستگی دارد، برنامه نویس باید به این کار علاقه مند باشد و وقت و انرژی زیادی پای آن بگذارد، همچنین باید حوصله چندین ساعت نشستن پشت کامپیوتر را داشته باشد و علاقه مند به حل مسئله و رفع مشکلاتی که پیش می­آید باشد. 

در پایان 

در این نوشتار، توضیحی بر اینکه برنامه نویسی چیست داشتیم و تفاوت آن با کدنویسی را بیان نمودیم، همچنین با درک اینکه برنامه نویسی مانند یک ابزار رابط بین انسان و ماشین عمل می کند، دریافتیم که زبان­های برنامه نویسی گوناگون و زیادی وجود دارند که بنا بر نیاز خود از یک یا چندی از آنان بهره می­گیریم.

گفتنی است اینکه برنامه نویس شوید یا نه بستگی به میل شخصی و علاقه شما دارد، اگر به این زمینه علاقه مند هستید، می­توانید یادگیری را آغاز کنید، در غیر اینصورت به هیچ عنوان ورود به این عرصه را پیشنهاد نمی کنیم.